Jak przebiega otwarcie testamentu u notariusza?
Otwarcie testamentu u notariusza to jedna z podstawowych czynności z obszaru prawa spadkowego.
W jaki sposób sporządzić testament, aby w pełni zadbać o podział majątku? Dlaczego warto sporządzić go u notariusza?
Zapraszam do zapoznania się z artykułem przedstawiającym podstawowe zagadnienia dotyczące tematyki spadkowej.
Spis treści
Testament a notariusz
Dlaczego warto sporządzić testament?
Testament warto sporządzić przede wszystkim po to, by:
- po śmierci nie było konfliktu w rodzinie odnośnie dziedziczenia,
- spadek nie trafił w niepowołane ręce,
- spadkodawca mógł wyrazić swoją wolę odnośnie tego kto ma dziedziczyć konkretne przedmioty majątkowe.
Sporządzenie testamentu pozwoli zatem uregulować sprawy majątkowe w rodzinie po śmierci Spadkodawcy i uniknąć ewentualnych wieloletnich batalii o majątek Spadkodawcy po jego śmierci.
Czy testament musi być wykonany u notariusza?
Dwiema najpopularniejszymi formami testamentu są:
- testament własnoręczny – musi być sporządzony przez Spadkodawcę w całości własnoręcznie, musi być podpisany i opatrzony datą.
- testament notarialny – sporządza go notariusz w formie aktu notarialnego
Odpowiadając na często zadawane pytanie, czy lepiej sporządzić testament własnoręcznie, czy u notariusza, zachęcam Czytelników do sporządzenia testamentu notarialnego. Dlaczego? Kodeks cywilny przewiduje kilka okoliczności, które mogą powodować unieważnienie testamentu. Są nimi okoliczności leżące po stronie Spadkodawcy:
- stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (np. choroba psychiczna),
- błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści,
- groźba.
W sytuacji w której testament sporządza notariusz, większość zagrożeń, które mogłyby powodować unieważnienie testamentu zostanie wyeliminowanych:
- notariusz sporządzi testament w odpowiedniej formie,
- notariusz w pełni odzwierciedli wolę Spadkodawcy odnośnie dziedziczenia (w tym zapisy i polecenia testamentowe),
- notariusz upewni się co do zdolności do czynności prawnych Spadkodawcy, jego świadomości odnośnie rozporządzenia testamentowego,
- notariusz poinformuje Spadkodawcę o skutkach prawnych sporządzenia testamentu oraz możliwych formach jego zmiany i odwołania.
Co więcej, oryginał testamentu w formie aktu notarialnego zawsze zostaje w kancelarii notarialnej, a Spadkodawca ma wydany wypis tego testamentu (dosłowne powtórzenie oryginału, bez oryginalnego podpisu Spadkodawcy i notariusza). Oznacza to, że testamentu notarialnego nie można zgubić ani zniszczyć (zniszczenie wypisu testamentu nie jest jednoznaczne z odwołaniem testamentu).
Idąc dalej, w sytuacji w której notariusz sporządza testament i jego oryginał zostaje w sejfie w kancelarii notarialnej, nie ma możliwości, aby go podrobić, czy sfałszować. Każdy kolejny wypis aktu notarialnego będzie dosłownym powtórzeniem oryginału. Jakiekolwiek dopiski czy skreślenia na wypisie aktu notarialnego dokumentującego testament będą wskazywały na ingerencję osób trzecich.
Na czym polega Notarialny Rejestr Testamentów?
Notarialny Rejestr Testamentów (NORT) działa od 5 października 2011 roku. Został utworzony w celu zmniejszenia ryzyka, że testament nie zostanie odnaleziony albo nawet nieujawniony.
Zarejestrowanie testamentu w NORT jest dobrowolne i bezpłatne. Rejestracji dokonuje notariusz na wniosek spadkodawcy zawarty w testamencie. Warto wiedzieć, że rejestr nie zawiera żadnych informacji zarówno o treści testamentu, jak i danych osobowych spadkobierców. Potwierdza on jedynie, że dana osoba jakiś testament lub testamenty sporządziła i u jakiego notariusza można ich wypisy otrzymać.
Jak wygląda postępowanie spadkowe, jeżeli brak jest testamentu?
Każdorazowo po śmierci osoby bliskiej należy przeprowadzić postępowanie sądowe w sprawie nabycia spadku lub poświadczenie dziedziczenia u notariusza. Testament będzie jedynie wskazywał wolę Spadkodawcy odnośnie dziedziczenia. W ramach wyżej wskazanych postępowań sąd lub notariusz, będą musieli otworzyć i ogłosić testament Spadkodawcy.
Otwarcie testamentu u notariusza – na czym polega?
Co oznacza termin: “otwarcie testamentu”?
Instytucja otwarcia i ogłoszenia testamentu służy:
- urzędowemu potwierdzeniu faktu istnienia testamentu, jego stanu i cech,
- zabezpieczeniu go przed możliwością usunięcia, zniszczenia lub uszkodzenia,
- zapewnieniu wypełnienia ostatniej woli spadkodawcy,
- poinformowaniu osób zainteresowanych o jego treści.
Notariusz może dokonać otwarcia i ogłoszenia testamentu po wcześniejszym potwierdzeniu śmierci spadkodawcy. Dowodem śmierci Spadkodawcy jest akt zgonu. Osoba, która żąda otwarcia i ogłoszenia testamentu musi zatem uprzednio okazać notariuszowi akt zgonu. Notariusz nie ma obowiązku zawiadamiania osób zainteresowanych o terminie otwarcia i ogłoszenia testamentu. Osoby zainteresowane mogą być jednak obecne przy tej czynności.
Czy do odczytania testamentu konieczne jest stawienie się u notariusza?
Najczęściej spadkobiercy odczytują treść testamentu przed udaniem się do notariusza i znają wcześniej jego treść. Jak pisałam wyżej, czynność otwarcia i ogłoszenia testamentu jest czynnością formalną, która musi być dokonana w przypadku złożenia testamentu u notariusza w trakcie poświadczenia dziedziczenia po osobie zmarłej. Zazwyczaj ogłoszenie i otwarcie testamentu u notariusza odbywa się przy wszystkich osobach zainteresowanych treścią tego testamentu.
Jakie dokumenty są wymagane przy odczytywaniu testamentu?
Do otwarcia i ogłoszenia testamentu u notariusza wymagany jest przede wszystkim:
- oryginał testamentu własnoręcznego lub wypis aktu notarialnego dokumentującego testament notarialny,
- akt zgonu Spadkodawcy,
- dokument tożsamości osoby, na żądanie której testament będzie otwierany i ogłaszany.
Zasadniczo otwarcie testamentu u notariusza jak i jego ogłoszenie wymaga jedynie obecności jednej osoby, która złożyła testament u notariusza i nie musi to być spadkobierca. W przypadku dodatkowych pytań dotyczących prawa spadkowego zapraszam do kontaktu.
