Depozyt notarialny – koszt i zastosowanie
Czym jest depozyt notarialny? Koszt złożenia pieniędzy w depozyt wcale nie musi okazać się wysoki, a korzyści związane z takim zabezpieczeniem okazują się bardzo znaczące.
W jakich sytuacjach warto skorzystać z takiej formy zabezpieczenia? Z jakimi korzyściami się ona wiąże?
Zapraszam do zapoznania się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi depozytu notarialnego.
Spis treści
Czym jest depozyt notarialny?
Co to jest depozyt notarialny?
Depozyt notarialny jest jednym ze sposobów na skuteczne zabezpieczenie transakcji, np. zapłaty ceny przy umowie sprzedaży. Instytucja depozytu notarialnego, choć stanowi dużo większe zabezpieczenie transakcji niż np. dobrowolne poddanie się egzekucji co do zapłaty ceny, wciąż nie cieszy się w Polsce dużą popularnością. Prawdopodobnymi przyczynami tego stanu rzeczy są brak świadomości Klientów, co do istnienia tego sposobu zabezpieczenia oraz dodatkowy koszt związany z koniecznością sporządzenia przez notariusza protokołu z przyjęcia pieniędzy do depozytu.
Instytucję depozytu notarialnego określa ustawa z dnia z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie. Zgodnie z art. 108 tej ustawy, notariusz w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością ma prawo przyjąć na przechowanie, w celu wydania ich osobie wskazanej przy złożeniu lub jej następcy prawnemu, papiery wartościowe albo pieniądze w walucie polskiej lub obcej.
Notariusz z przyjęcia pieniędzy do depozytu sporządza protokół. W chwili jego sporządzania pieniądze muszą być już zaksięgowane na koncie depozytowym notariusza (specjalne konto bankowe notariusza przeznaczone wyłącznie do celów depozytowych). Strona składająca pieniądze do depozytu precyzyjnie określa w nim warunki: kiedy i komu notariusz może wypłacić środki z depozytu (np. środki zostaną wypłacone Stronie Sprzedającej po zawarciu umowy sprzedaży lub po wydaniu nieruchomości).
Co może być przekazane w depozyt notarialny?
W depozyt notarialny mogą być przekazane wyłącznie pieniądze (w walucie polskiej lub obcej) lub papiery wartościowe. Przedmiotem depozytu notarialnego mogą być jednak tylko papiery wartościowe mające „formę dokumentu”. Papiery wartościowe zdematerializowane nie mogą być przedmiotem depozytu notarialnego.
Przy jakich transakcjach stosuje się depozyt notarialny?
Pieniądze przyjmowane są do depozytu notariusza w związku z zamiarem zawarcia przez Strony umowy, na podstawie której jedna ze Stron będzie zobowiązana do zapłaty na rzecz drugiej Strony świadczenia pieniężnego (cena przy umowie sprzedaży, spłata lub dopłata przy podziale majątku wspólnego lub zniesieniu współwłasności itp.).
Depozyt notarialny wykorzystywany jest najczęściej w przypadkach zawierania umów sprzedaży, gdy zapłata ceny ma nastąpić ze środków własnych Kupującego (a nie np. z kredytu). Sprzedający jest wówczas pewien, że Kupujący ma wystarczające środki na zapłatę. Kupujący zaś jest zabezpieczony tym, że może określić warunki kiedy środki będą Sprzedającemu wypłacone (np. w momencie wydania nieruchomości w posiadanie Kupującemu). Protokół z przyjęcia pieniędzy do depozytu sporządzany jest najczęściej podczas zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży.
Jakie korzyści wiążą się z depozytem?
Zalety zastosowania depozytu notarialnego przy umowie sprzedaży:
- zapewnia bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami,
- jest zabezpieczeniem interesów obu Stron umowy,
- jest potwierdzeniem, że kupujący posiada wystarczające środki na zakup nieruchomości,
- kupujący nie musi wpłacać ustalonej ceny na rachunek bankowy sprzedającego przed zawarciem umowy sprzedaży,
- notariusz jest osobą zaufania publicznego, więc powierzone mu pieniądze będą bezpieczne,
- pieniądze na rachunek bankowy sprzedającego zostaną przez notariusza przelane dopiero w momencie ziszczenia się warunków określonych w protokole przyjęcia do depozytu, jeśli zaś do zawarcia umowy nie dojdzie – wtedy zostaną one kupującemu zwrócone.
Czy ktoś może nakazać oddanie rzeczy w depozyt notarialny?
Depozyt notarialny jest dobrowolną instytucją prawa o notariacie. Oznacza to, że Klienci mogą z niego skorzystać, gdy taka jest ich wola. Zarówno notariusz, jak i druga strona umowy nie może uzależniać dokonania transakcji od wpłacenia pieniędzy do depozytu.
Czy depozyt notarialny może być wykorzystywany np. w celu pozostawienia finansów dla dziecka do osiągnięcia pełnoletności?
Notariusz ma prawo przyjąć pieniądze na przechowanie w związku z dokonywaną w swojej kancelarii notarialnej czynnością. Oznacza to, że nie może przyjąć pieniędzy do depozytu, jeśli nie pozostają w związku z czynnością notarialną, której dokonuje. Wobec tego niemożliwe jest wpłacenie pieniędzy do depozytu we wszystkich sytuacjach pozanotarialnych (np. wpłacenia pieniędzy dziecka do depozytu do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności) lub nie związanych z dokonywaną czynnością notarialną (np. czynność dokonywana przez innego notariusza, czynność notarialna nieokreślona przedmiotowo i czasowo).
Depozyt notarialny – koszt takiej usługi
Ile kosztuje złożenie pieniędzy do depozytu notarialnego?
Jeżeli chodzi o depozyt notarialny, koszt takiej czynności określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Koszty wynoszą połowę stawki maksymalnej przewidzianej dla danej kwoty. Do tego należy doliczyć podatek VAT (23%) oraz ewentualny koszt wypisów aktu notarialnego.
Przykładowo: przy kwocie 300.000 zł składanej do depozytu notariusza, wynagrodzenie wyniesie maksymalnie 985 zł netto (1.211,55 zł brutto).
Czy można stracić depozyt notarialny?
Ze względu na to, że:
- rachunek depozytowy jest specjalnym, odrębnym rachunkiem bankowym przeznaczonym dla celów depozytowych, którymi w żaden sposób notariusz nie może dysponować,
- pieniądze wpłacone są do notariusza – osoby zaufania publicznego,
- czynność notarialna wpłacenia pieniędzy do depozytu jest objęta tajemnicą zawodową notariusza i nikt o jej zaistnieniu, poza jej Stronami, się nie dowie,
- pieniądze mogą być wypłacone drugiej stronie umowy wyłącznie na podstawie ściśle określonych warunków,
- w razie problemów ze sfinalizowaniem transakcji – pieniądze zostaną natychmiast zwrócone wpłacającemu,
nie ma możliwości stracenia depozytu, czy jego zajęcia z jakiegokolwiek tytułu.
Liczę na to, że powyżej przytoczone informacje są wystarczającą odpowiedzią na pytanie, czym jest depozyt notarialny. Koszt takiego zabezpieczenia – jak można zauważyć – jest określony drogą rozporządzenia, w związku z czym przystępując do danej transakcji jest wiadome, z jakimi wydatkami wiązać się może taka forma zabezpieczenia. W przypadku dodatkowych pytań lub wątpliwości służę pomocą.
