Darowizna mieszkania od rodziców a kwestie prawne
Darowizna to jedna z form przekazania majątku pomiędzy dwoma osobami. Bardzo często ma ona miejsce w rodzinie.
Co może być przedmiotem darowizny? Na czym polega darowizna mieszkania od rodziców? Na jakie kwestie prawne trzeba zwrócić szczególną uwagę? Z jakimi kosztami trzeba się liczyć?
Zapraszamy do zapoznania się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi tej tematyki.
Spis treści
Najważniejsze informacje o darowiznach
Na czym polega darowizna?
Darowizna polega na nieodpłatnym przekazaniu składnika majątku przez darczyńcę na rzecz obdarowanego. Nieodpłatne przekazanie oznacza, że nie można oczekiwać niczego w zamian. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego.
Warto jednak pamiętać, że:
- darczyńca może nałożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania (np. zobowiązać do ukończenia studiów),
- darczyńca może odwołać darowiznę, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności,
- jeżeli darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków utrzymania.
- umowa darowizny jest czym innym, niż umowa o dożywocie.
Kto może być Stroną darowizny?
Stronami umowy darowizny mogą być w zasadzie wszelkie podmioty, w tym osoby fizyczne i osoby prawne. Ze względu jednak na brzmienie ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn, darowizna najczęściej stosowana jest w obrocie wśród członków najbliższej rodziny (tzw. grupa zerowa lub grupa 4a). Należą do niej: małżonek, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki, itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.), pasierb (dziecko małżonka), rodzeństwo, ojczym i macocha.
Ile wynosi podatek od darowizny?
Co do zasady, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne tytułem darowizny własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Darowizna dokonana na rzecz osób zaliczonych do tzw. grupy zerowej zwolniona jest od podatku.
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
I tak, ustawa o podatku od spadków i darowizn określa trzy grupy podatkowe:
- I grupa: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie
- II grupa: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych
- III grupa: inni nabywcy.
Podatek oblicza się według następujących skal:
| Kwoty nadwyżki w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej | ||
| 10 278 | 3% | |
| 10 278 | 20 556 | 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł | |
| 2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej | ||
| 10 278 | 7% | |
| 10 278 | 20 556 | 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł | |
| 3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej | ||
| 10 278 | 12% | |
| 10 278 | 20 556 | 1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
| 20 556 | 2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł | |
Kto płaci podatek od darowizny?
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy przedmiotu darowizny, to jest na Obdarowanym.
Darowizna w rodzinie
Kiedy nie płaci się podatku od darowizny?
Jak już wyżej wspomniałam, darowizna dokonana na rzecz małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy zwolniona jest od podatku. Nie ma też znaczenia ilość dokonywanych darowizn, ani ich częstotliwość. Jedynym warunkiem ustawowym, który nakłada ustawodawca na obdarowanych jest zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. dokonania darowizny). Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadku, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji zgłoszenia darowizny dokonuje notariusz.
Przy darowiznach zawartych pomiędzy osobami najbliższymi istotne jest więc udokumentowanie przez notariusza w akcie notarialnym stopnia pokrewieństwa, bądź w przypadku małżonków – faktu pozostawania przez nich w związku małżeńskim na podstawie odpisów skróconych aktów stanu cywilnego.
Co może być przedmiotem darowizny?
Przedmiotem darowizny może być każde zbywalne prawo majątkowe, w tym: nieruchomości gruntowe, lokalowe, prawa spółdzielcze własnościowe, prawo użytkowania wieczystego, ruchomości (np. samochody), pieniądze, prawa autorskie, udziały w spółkach kapitałowych.
Darowizna mieszkania od rodziców
Czy darowizna mieszkania musi mieć formę aktu notarialnego?
Darowizna mieszkania – zarówno ta od rodziców, jak i ta dokonana między osobami niespokrewnionymi – wymaga udziału notariusza.
Z unormowania zawartego w art. 890 § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że obowiązek zachowania formy aktu notarialnego dla oświadczeń obu stron umowy darowizny przewidziany jest przy przeniesieniu własności nieruchomości (gruntowych/lokalowych), prawa użytkowania wieczystego oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Niezachowanie wymogów formy aktu notarialnego przy darowiźnie mieszkania czy też innej nieruchomości skutkuje nieważnością takiej umowy.
Jakie są koszty notarialnego aktu darowizny?
Koszt zawarcia umowy darowizny zależy między innymi od rodzaju darowanej nieruchomości oraz wartości rynkowej przedmiotu darowizny.
Przykładowo, przy wartości spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego wynoszącej 250.000 zł wynagrodzenie notariusza wyniesie 885 zł netto (+23% VAT).
Przy wartości nieruchomości gruntowej wynoszącej 100.000 zł wynagrodzenie notariusza wyniesie 1.370 zł netto (+23% VAT).
Zachęcam do kontaktu w razie pytań i wątpliwości, poinformuję o wszelkich kosztach z jakimi wiąże się darowizna mieszkania od rodziców.
